7 تکنیک موثر در تقویت مهارت کنترل خشم در کودکان

یکی از مسائل بسیار مهم که امروزه انسان به دلیل دغدغه های فراوان با آن دست و پنجه نرم می کند خشم است. کنترل خشم از جمله مهارت های بسیار کاربردی ولی سخت است. قطعاً برای دست یابی به این مهارت باید یک دوره با تمرکز بر تمرین های این مهارت را سپری کرد. گاهاً افراد از این که در زمان خشم حرکات و الفاظی را از خود بروز می دهند که هیچ کنترلی روی آن ندارد شکایت می کنند. این حرکات ممکن است به خود شخص یا اطرافیان او آسیب فراوان بزند. حال مقوله خشم در کودکان معضل بسیار مهمی است که نیاز به بررسی فراوان دارد. یکی از راه های کنترل خشم در کودکان بازی وارسازی یا گیمیفیکیشن است که در انتهای این مطلب به آن می پردازیم.

خشم چیست؟

ماهیت خشم به گفته یکی از محققان زمینه عصب شناسی به نام چارلز اسپیلبرگر، یک حالت احساسی است که شدت آن از یک تحریک خفیف تا یک عصبانیت شدید  قابل تغییر است. خشم نیز مانند دیگر احساسات با تغییرات فیزیولوژیکی و بیولوژیکی همراه است. در هنگام خشم سطح هورمون های آدرنالین و نورآدرنالین بالا می رود. ضربان قلب و فشار خون نیز افزایش پیدا می کند. خشم می تواند نشات گرفته از رویدادهای بیرونی یا درونی باشد. هر اتفاقی که به نظر شما ناخوشایند بیاید و یا در روند کار شما اختلال ایجاد کند می تواند موجب ایجاد خشم شود. گاهی حتی یادآوری خاطرات گذشته می تواند باعث ایجاد خشم شود. کنترل خشم جز مهارت های زندگی است که با مداومت بدست می آید.

چگونه انگیزه های درونی را پرورش دهیم(بررسی کتاب نه تنبیه نه تشویق).

دریافت دوره

والدین و کودکان خشمگین

برای بسیار از والدین دشوار است که رفتار انفجاری و پرخاشگرانه کودک خود را کنترل کنند. قطعاً درک دلیل این رفتار کودکان می تواند بسیار به والدین کمک کند. اکثر کودکان ما به این دلیل عصبانی می شوند که نمی توانند با احساساتی مانند ناامیدی و یا دیگر احساسات ناراحت کننده کنار بیایند. کودکان هنوز مهارت های حل مسئله را به خوبی نیاموخته اند بنابراین توانایی مدیریت چنین مشکلاتی را ندارند.

راه های کنترل خشم در کودکان

برای بهبود رفتار کودکان در هنگام خشم راهبردهایی وجود دارد که والدین با کمک آن ها می توانند به بهبود رفتار کودک کمک کنند. در زیر چندین راهبرد را با یکدیگر بررسی می کنیم. هنگامی که کودک شما احساسات خود را با آرامش بیان می کنند یا پس از عصبانیت خود را آرام می کنند، قطعاً باید او را تحسین کنید.

آموزش مهارت های حل مسئله

آموزش مهارت ‌های مهمی مانند حل مسئله و برقرار ارتباط سالم به کودکان می تواند برای نحوه درست ابراز احساسات بسیار کمک کننده باشد. گاهی شما می توانید با شناسایی یک سری محرک ها از ایجاد خشم در فرزند خود جلوگیری کنید یا به کنترل خشم او کمک کنید. به عنوان مثال اگر زمانی که از کودک می خواهید از انجام کاری که از آن لذت می برد دست بکشد و در نهایت او عصبانی می شود از قبل از تمام شدن به او تذکر بدهید.

بی توجهی به خشم های خفیف

اگر خشم کودک شما خفیف است بهتر است از با بی توجهی از کنار آن رد شوید و تسلیم خواسته کودک خود نشوید. اگر خشم کودکتان بروز بیرونی دارد بهتر است محیط او را تغییر دهید. او را به یک اتاق بدون اسباب بازی و وسایل خطرناک ببرید. قطع بعضی از دسترسی ها برای مدتی می تواند راه کار مناسبی باشد. مثلاً محرومیت از کامپیوتر یا گوشی برای 2 ساعت می تواند یک راه حل باشد ولی نباید زیاد از این روش استفاده کرد.

تنبیه بدنی و سرزنش ممنوع

گاهی کودکان در هنگام عصبانیت فریاد می زنند، فحش می دهند و ناسزا می گویند. بعضی کودکان ممکن است وسایلی را پرتاب کنند یا گاز بگیرند. این حرکات ممکن است به خودشان یا دیگران ضربه بزند. اگر والدین نیز از این رفتار عصبانی شوند و شروع به سرزنش یا تنبیه کودک کنند باید به آن ها گفت که اشتباه ترین مسیر را انتخاب کرده اند. وقتی بر سر کودکی فریاد می زنید قطعاً تسلطی بر رفتار خود ندارید و او را نیز تهاجمی تر و خشمگین تر می کنید. شما با عصبانیت نمی توانید تاثیر مثبتی بر کنترل خشم او داشته باشید. این را در نظر بگیرید که او با مشکلی مواجه شده که نمی تواند آن را حل کند. به این دلیل که مهارت حل مسئله را نیاموخته است. می توانید آرام باشید با او در مورد مشکل صحبت کنید و سپس او را راهنمایی کنید.

 تسلیم نشوید

گاهی کودک از رفتار پدر و مادر سوء استفاده می کند و برای بدست آوردن خواسته های خود دست به رفتارهای نادرست پرخاشگرانه می زند و رفتارهای آمیخته با خشم از خود بروز می دهد. والدین باید حواسشان باشد که در مراحل ابتدایی این رفتار تسلیم کودک خود نشوند و به او باج ندهند. در عوض باید از دیگر روش های کنترل خشم استفاده کنند که کودک این رفتار خود را به مرور زمان فراموش کند.

رفتار مناسب را تحسین کنید

یکی از راهکارهای اصلی کنترل خشم در کودکان این است که اگر کودک شما بعد از عصبانیت توانست خود را آرام کند و یا با ملایمت در مورد احساس خود صحبت کند قطعاً باید به او پاداش دهید یا او را تحسین کنید.

آموزش مهارت حل مسئله

زمانی که کودک شما آرام است وقت آن رسیده که به او آموزش دهید که با مشکلات چگونه کنار بیاید. این کار باعث می شود در زمان های عصبانیت بهتر بتواند رفتار های خود را مدیریت کند. شما می توانید مسائل مختلف را مطرح کنید و نظر خود را بگویید و از کودک خود نیز نظر بخواهید. یکی از مسائلی که باید به آن توجه کنید این است که کودکان داستان و روایت را بهتر بیاد می آورند تا نصیحت و گفته های گذرا را. سعی کنید مسائل مختلف را در غالب داستان به خورد کودک خود دهید تا زمان هایی که نیاز دارد از آن استفاده کند. شما می توانید کارتون هایی که در مورد آموزش مهارت های زندگی به خصوص کنترل خشم در کودکان را تهیه کنید و از آن استفاده کنید.

گیمیفیکیشن

همانطور که گفته شد کنترل خشم یکی از مهم ترین مهارت هایی است که باید در کودکان و نوجوانان تقویت شود. شاید بسیاری از کودکان نصیحت، آموزش های سنتی یا هر نمونه ای به این شکل را نپذیرند. به تناسب شخصیت هر فردی می توان آموزش ها را با بازی برای کودکان ترکیب کرد. در زمان هایی که کودکان ما آرام هستند بهترین زمان برای آموزش است. حال با کمی خلاقیت می توان مطالب را دل بازی ها گنجاند. وقتی کودک ما به مطلبی پی می برد که خودش آن را کشف کرده با بالاترین پتانسیل خود آماده پذیرش آن است. فقط باید به این نکته توجه کنیم که مطالب مربوط به آموزش تقویت کنترل خشم یا هر مهارت دیگری باید مداومت داشته باشد تا نهادینه شود. زمانی که یک عادت نهادینه شود می توان از کودک انتظار داشت که در زمان مورد نیاز از آن استفاده کند.