13 نکته اساسی در پرورش خلاقیت در کودکان ابتدایی

خلاقیت کلمه ای بسیار آشنا است و همه فکر می کنند که به طور ذاتی با آن آشنا هستند. ولی اگر از افراد بخواهید این کلمه را برای شما تعریف کنند با مشکل مواجه می شوند. به طور کلی می توان گفتن خلاقیت توانایی بالاتر رفتن از تفکر و روش های سنتی یا انجام کارها و حل مسائل به روش های جدید است. خلاقیت یک الگوی تفکر است که با تلاش می توان این مهارت را بهبود داد. پرورش خلاقیت در کودکان ابتدایی همیشه یک مسئله بسیار مهم بوده است در این مقاله به بررسی نکات مهم در این زمینه می پردازیم.

خلاقیت از کجا نشات می گیرد؟

قسمت هایی از مغز ما هستند که عملکرد های خاصی دارند. ارتباطات بین این مناطق و شبکه‌های بعدی که ایجاد می‌کنند، باعث ایجاد شناخت می‌شوند. به طور مثال قرار است برای اولین بار از روی کنده ای در مسیر رد شوید. قسمتی از مغز که کار پردازش تصاویر را انجام می دهد را با قسمتی که که هماهنگی عصب و عضله را انجام می دهد با هم هماهنگ می کنید. اگر قرار باشد با یک نفر در حین انجام این کار صحبت کنید قسمت های مربوط به گفتار را نیز فعال می کنید. این سازو کار پیچیده فقط برای رد شدن از یک کنده است.

دریافت دوره معلم خلاق(ویژه بازی های آموزشی)

دریافت دوره

حالا وقتی نوبت به خلاقیت می‌رسد، دانشمندان علوم اعصاب سه شبکه بزرگ مغز را شناسایی کرده‌اند که مهم هستند: شبکه توجه اجرایی به شما کمک می کند تا توجه و تمرکز داشته باشید. شبکه تخیل به شما این امکان را می دهد که خیال پردازی کنید یا خود را به جای دیگران تصور کنید. شبکه برجسته به شما اجازه می دهد تشخیص دهید که چه زمانی چیزهایی که در اعماق مغز خود دفن کرده اید برای دنیای اطرافتان برجسته هستند.هر چه این شبکه ها در مغز شما فعال تر باشند و هر چه بیشتر با هم کار کنند خلاقیت بیشتر می شود.

خلاقیت چیست؟

خلاقیت مهارتی است که به شما امکان می دهد درک جهان اطراف خود را به دست آورید، آن مشاهدات را به مخازن دانش موجود خود متصل کنید و کاربردهای جدیدی از دانش خود را در جهان تصور کنید. همچنین خلاقیت، توانایی ساختن یا به وجود آوردن چیزی جدید، خواه یک راه حل جدید برای یک مشکل، یک روش یا وسیله جدید، یا یک شی یا شکل هنری جدید باشد. فرآیند خلاق عمل ایجاد پیوندهای جدید بین ایده های قدیمی یا شناخت روابط بین مفاهیم است.

همانطور که مشخص است، خلاقیت می تواند توانایی های شناختی مغز شما را بهبود بخشد. برای مثال، افرادی که زمینه موسیقی دارند، پیوندهای قوی تری بین دو نیمکره در مغز خود دارند. به علاوه، طبق تحقیقات، تفکر خلاق می تواند به مغز ما کمک کند و ارتباطات عصبی را توسعه دهد و مفاهیم جدید را بیاموزد. علاوه بر این، فعالیت‌های خلاقانه می‌تواند خلق و خوی کودک شما را بهبود بخشد.

اهمیت آموزش خلاقیت به کودکان

مطالعه‌ای در کالج بروکلین نشان داد که نقاشی به کودکان کمک می ‌کند پس از یادآوری یک خاطره ناراحت ‌کننده آرام شوند. همچنین هنگامی که مردم بر روی یک پروژه خلاق متمرکز می شوند، به احتمال زیاد احساس شادی بیشتری می کنند و حس شکوفایی دارند. آموزش خلاقیت به کودکان برای سلامت عاطفی و مغزی قوی ‌تر  بسیار لازم است. اما گاهی اوقات، تعیین اینکه از کجا شروع کنید می تواند دشوار باشد. در ادامه 9 نکته را بخوانید تا به فرزند و دانش آموزان خود کمک کنید که بتوانند تخیل خود را کشف کند و یاد بگیرد خلاقانه فکر کند. پرورش خلاقیت در کودکان ابتدایی یک هنر است که با تمرکز می توان به آن رسید.

1- پرسیدن سوال چه “چه می شود اگر”

 به کودکان بیاموزید که سؤالات «چه می ‌شد اگر» بپرسند. اگر بتوانید فرزندانتان را وادار کنید تا درباره جهان و نحوه کارکرد آن سؤال بپرسند، به احتمال زیاد پاسخ‌ های منحصر به فرد خود را خواهند یافت. این سوال و نحوه نگاه کردن به جهان اطراف می تواند بسیار کمک تقویت خلاقیت دانش آموز کمک کند.

2- بزرگ کردن نکات مثبت

وقتی اشتباهاتی رخ می دهد، سعی کنید نکات مثبت را بیابید. اگر فرزند شما اولین باری که کاری را امتحان می کند موفق نشود ممکن است احساس دلسردی کند. اما اشتباهات اغلب به ما بیشتر از موفقیت می آموزند و می توانند فرزند شما را تشویق کنند تا راه حل های جدید و خلاقانه ای را امتحان کند. اگر فرزندتان با یک مفهوم یادگیری درگیر است، سعی کنید به او کمک کنید آن را از دید دیگری ببیند. به عنوان مثال، اگر فرزند شما برای یادگیری یک لغت جدید کار می کند، می توانید آن را با آهنگ مورد علاقه اش به او آموزش دهید.

3- دیدن علایق فرزند

 علایق فرزندتان را بیابید و آن را تشویق کنید. وقتی بچه‌ ها به موضوعی علاقه دارند، بیشتر به آن توجه می کنند. رویای خلاقانه فرزندتان را بشناسید و به او کمک کنید تا آن را دنبال کند. برای مثال، اگر فرزندتان می‌ خواهد نقاشی یاد بگیرد، یک بعدازظهر را با هم نقاشی بکشید و پیشرفت او را جشن بگیرید. شما به عنوان یک معلم می توانید به والدین در پرورش خلاقیت در کودکان ابتدایی کمک کنید.

4- پرسیدن سوالات باز

 از فرزندتان سؤالات باز بپرسید. سوال پرسیدن از فرزندتان می تواند خلاقیت را به همان اندازه که او را وادار به پرسیدن سوال کند، افزایش دهد. پرسیدن سؤالات باز – سؤالاتی که به پاسخی طولانی تر از «بله» یا «نه» نیاز دارند- می تواند به کودکان کمک کند تا ایده های خود را شکل دهند و تفکر خلاق را توسعه دهد.

5- محیط بیرون را بسیار تجربه کنید

زمانی را در خارج از منزل بگذرانید. محققان دانمارکی کشف کردند که بیرون رفتن در طبیعت نه تنها برای سلامت روان مفید است، بلکه می تواند خلاقیت را نیز بهبود بخشد. مطالعه آنها نشان داد که گذراندن وقت در خارج از منزل می تواند حس کنجکاوی را تقویت کند. همچنین تفکر انعطاف پذیر را تشویق کند، و به شما کمک کند تا دوباره شارژ شوید. دفعه بعد که آب و هوا اجازه می دهد، در اطراف محله خود قدم بزنید تا ذهن فرزندتان تازه شود و مغز او تقویت شود حتما این کار را بکنید.

6- تشویق بازی خلاقانه

 اوقات فراغت و بازی خلاقانه را تشویق کنید. از نظر محققان یکی از راه های تقویت خلاقیت بازی های آزاد و بدون ساختار هستند. این بازی ها می تواند به تقویت خلاقیت کمک کند. سعی کنید در این بازی ها هیچ محدودیتی قائل نشوید. کنترل را فقط در صورتی انجام دهید که مراقب سلامتی او باشید. هر روز به فرزندتان زمان کمی بدهید تا به طور مستقل ایده ها و علایق خود را کشف کند. علاوه بر این، زمانی را برای بازی خلاقانه اختصاص دهید یا اوقات فراغتی که کنجکاوی یا تفکر خلاق را تشویق می کند حتما در برنامه داشته باشید.

7- ریسک پذیری خلاقانه

به فرزند خود بیاموزید که ریسک پذیری خلاقانه را امتحان کند. اگر فرزندتان روی یک پروژه خلاقانه کار می‌ کند، او را تشویق کنید تا چیز جدیدی را امتحان کند. حتی اگر مطمئن نیست که نتیجه می‌ دهد. برای مثال، آنها می ‌توانند چیزی پیچیده‌ تر از آنچه که معمولاً انجام می ‌دهند بکشند یا آهنگ جدیدی را روی ساز بیاموزند. آموزش دادن کارهای خلاقانه به فرزندتان می تواند به او کمک کند تا بیشتر بر روی فرآیند خلاقیت تمرکز کند تا نتیجه. به این ترتیب، حتی اگر پروژه ای آنطور که آنها انتظار داشتند پیش نرود، آنها یاد می گیرند که چیز متفاوتی را امتحان کنند و از زوایای جدید فکر کنند.

8- کتاب خواندن

با هم کتاب بخوانید. آیا می دانستید که خواندن می تواند قوه تخیل و مهارت حل مسئله کودک شما را تقویت کند؟ هدف گذاری کنید که هر روز یک کتاب تصویری یا هر کتاب مناسب با سن آن ها را با هم بخوانید. اگر کتاب شما دارای تصاویری است، از فرزندتان بخواهید قبل از اینکه با هم آن را بخوانید، حدس بزند که صفحه درباره چیست. این می تواند به کودکان کمک کند حل مسئله و همچنین درک مطلب را تمرین کنند.

9- همه ایده ها با ارزش هستند

هیچ ایده ای بد نیست و بچه ها پر از ایده هستند. ایده ها جلوه ای از خلاقیت هستند. نادیده گرفتن یا حتی تمسخر یک ایده به معنای بی اعتبار کردن خلاقیت در ارائه آن است. مطمئناً، کودکان بدون شک ایده‌ های بدی به ذهنشان خطور می‌کند، اما اغلب بخش ‌هایی از فرآیند فکری یا منطق آنها درگیر ارائه این موضوع شده است. سعی کنید نکات خوب را به زبان بیاورید و به آنها کمک کنید تا درک کنند که در مورد اجرای چنین ایده ای چه چیزهای بیشتری باید در نظر بگیرند. کودکانی که از اشتباه کردن می ترسند، معمولا کمتر خلاقانه فکر می کنند. این بدان معناست که شما باید محیطی ایجاد کنید که در آن بچه‌ ها خلاق باشند، بتوانند در هم ریخته باشند و احساس کنند که اشتباه کردن اشکالی ندارد.

10- برچسب نزنید

 از برچسب زدن به کودکان به عنوان خلاق یا غیر خلاق خودداری کنید کودکان می توانند برچسب ها و نام ها را چه آگاهانه و چه ناآگاهانه بسیار جدی بگیرند. برای مثال، برچسب زدن به هر کسی به عنوان “غیرخلاق” یا “در ریاضیات و علوم بهتر”، ممکن است آنها را از تلاش در موضوعات خلاقانه در مدرسه یا سرگرمی های خلاقانه تر منصرف کند.

11- تخیل، جادو و فانتزی

رقصیدن، کارتون های تخیلی و جادوگری و … برخی فعالیت ها وجود دارند که نشان داده اند ظرفیت خلاقیت کودکان را افزایش می دهند. طبق تحقیقات کودکان 4 تا 6 ساله در روزهای پس از تماشای یک کلیپ 15 دقیقه ای از هری پاتر و سنگ فیلسوف خلاق تر بودند. چندین مطالعه این ایده را تأیید می کنند که اعتقاد به جادو و فانتزی منجر به خلاقیت بیشتر می شود.

12- فناوری را حذف نکنید.

فناوری را حذف نکنید. علیرغم نکته فوق، فناوری می تواند در حمایت از خلاقیت فرزند شما نقش داشته باشد. این مطالعه در واقع نشان داد که بازی آفلاین و آنلاین خلاقیت را در کودکان تقویت می کند. در حین مشاهده کودکانی که از تبلت استفاده می‌کردند، متوجه شدند که برنامه ‌هایی که به کودکان اجازه می ‌دهد نقاشی کنند، بنویسند و موسیقی بسازند، برای این منظور مؤثر هستند.

نه تنبیه نه تشویق (پرورش انگیزه های درونی)

دریافت دوره

13- به آنها پاداش ندهید!

شما می‌ خواهید به بچه ‌ها انگیزه دهید تا خلاق باشند، بنابراین منطقی است که وقتی این کار را انجام دادند به آنها پاداش دهید، درست است؟ خوب، کلید موفقیت در خلاقیت بلند مدت، داشتن انگیزه درونی است. در واقع، انگیزه دادن به خلاقیت ممکن است بر آزادی افکار آنها تأثیر بگذارد. در عوض، از فرزندانتان در مورد کارشان بپرسید. چگونه به ایده خود رسیدند، آیا از ساخت آن لذت بردند و در آینده چه کاری انجام خواهند داد. تأکید بیشتر بر فرآیند خلاقیت و تفکر به جای نتایج واقعی، به جای اینکه صرفاً به آنها برای ساختن چیزی پاداش دهد، اشتیاق و درک آنها را عمیق تر می کند.